12/01/17

Venta d'a baixo (por Tania Pose)

Non pasou moito tempo dende o día no que tiven un pequeno debate cun rapaz a través dunha rede social, na que publicara, sen vir demasiado a conto, que o galego era unha lingua que estaba condenada a morrer. Non acostumo realizar comentarios sobre o tema nas redes sociais, polo que ía facer coma quen oe chover pero como por veces son algo arroutada, antes de pararme a pensalo, atopeime co meu comentario enviado. O que seguiu despois deu pé a este artigo, porque eu estaba preparada para atopar respostas tinxidas dos prexuízos típicos, pero non estaba preparada para tal cantidade de opinións estereotipadas e menos aínda para descubrir tanta falta de información arredor da nosa lingua entre persoas que semellaban posuír unha formación académica media. Cansa de ler sandeces, obrigueime a min mesma a abandonar a discusión, porque de nada serve malgastar forzas nun diálogo de xordos, nunha confrontación na que o outro ignora que un debate non é tal sen unha argumentación. Así que acordei comigo mesma que, para asuntos coma este e como diría a miña avoa, venta d’abaixo.
Foi hoxe cando atopei (tamén nunha rede social) o que fixo que estea agora escribindo isto, un prexuízo máis, pero desta vez o comentario era dunha persoa maior, froito dunha ditadura que asoballou tanto ó galego como ós seus falantes e cuxas consecuencias aínda estamos pagando. Este viña a dicir que o galego normativo era un invento e que servía únicamente para diferencialo do castelán. E eu pensando que iso eran os chamados hipergaleguismos (que se note a retranca). Abstívenme aquí de comentar porque considero lóxico que unha persoa que sempre falou castrapo (variante do castelán falada en Galicia, castelán galeguizado) ou un galego castelanizado, ó atoparse cunha lingua que nunca oíu nin falou e ó non ter unha formación axeitada respecto a ela e á súa historia pense que en realidade é algo creado na actualidade, e ademais non considerei oportuno ter unha conversación como a de facía uns días. Sería tropezar dúas veces na mesma pedra, ou polo menos nunha parecida. Sen contentarme completamente co de non facer nada, decidín buscar na rede información ou casos coma este, e tal foi a “xoia” que atopei que aínda agora aflora en min a xenreira. Trátase dun blogue utilizado como unha especie de dicionario no que aparece unha palabra nos distintos idiomas: Castelán, galego e “galegués”. Este último é o termo que lle atribúe ó galego, e a palabra no “seu galego” non é máis que un castelanismo, así como a definición da mesma unha reprodución de prexuízos e desprezos de cara á lingua realmente creada polo noso pobo e ós falantes da mesma, “regionalistas cerrados de la voina” (e non, a errata non é miña). Resulta que o galego (“galegués”) é un idioma que se inventou para afastarse de España porque ós seus falantes non lles caen ben os españois, e para crealo baseáronse no portugués, nin máis nin menos, a nosa lingua irmá, pertencentes ambas as dúas do galego – portugués. Así, pois, di que a maioría das nosas palabras foron creadas recentemente, mais sendo isto totalmente falso, rebatireino contando unha historia do meu ámbito familiar: Miña nai, nacida tamén na ditadura e quen sempre falou ese galego castelanizado, tivo os seus primeiros contactos co galego (sen contar os medios de comunicación), grazas ós libros que a miña irmá e máis eu tiñamos do colexio. Sempre me conta a sorpresa que levou o atopar neles palabras que ela nunca dixera, mais recordaba oírllas á súa avoa, tales como “fazula” e “arco da vella”, que non “cara” e “arco iris”. Onde se atopa, pois, o invento actual se xa a miña bisavoa o empregaba?
            Non me preocupa tanto a falta de coñecemento como o non querer coñecer, nin tanto as barbaridades deste individuo en concreto ou as dos outros dous como que aqueles que os lean se convenzan do mesmo. Xa non chove como chovía, e agora máis que nunca está nas nosas mans afianzar o noso sen deixar que nos esmaguen. Coido que a normalización atópase no saber e hoxe en día poucos gozan das ganas de querer facelo, mais se fai falla pararse a ler cousas de mal gusto e tentar respondelas, por moi rara ou pesada que unha se sinta, hai que facelo, porque aínda que ó 99% da xente lle vai dar igual, no 1% está a diferenza, o cambio, o progreso.

            Eu teño a vontade de intentalo, e ti?