Non pasou moito tempo dende o día no que tiven
un pequeno debate cun rapaz a través dunha rede social, na que publicara, sen
vir demasiado a conto, que o galego era unha lingua que estaba condenada a
morrer. Non acostumo realizar comentarios sobre o tema nas redes sociais, polo
que ía facer coma quen oe chover pero como por veces son algo arroutada, antes
de pararme a pensalo, atopeime co meu comentario enviado. O que seguiu despois
deu pé a este artigo, porque eu estaba preparada para atopar respostas tinxidas
dos prexuízos típicos, pero non estaba preparada para tal cantidade de opinións
estereotipadas e menos aínda para descubrir tanta falta de información arredor
da nosa lingua entre persoas que semellaban posuír unha formación académica
media. Cansa de ler sandeces, obrigueime a min mesma a abandonar a discusión,
porque de nada serve malgastar forzas nun diálogo de xordos, nunha
confrontación na que o outro ignora que un debate non é tal sen unha argumentación.
Así que acordei comigo mesma que, para asuntos coma este e como diría a miña
avoa, venta d’abaixo.
Foi
hoxe cando atopei (tamén nunha rede social) o que fixo que estea agora
escribindo isto, un prexuízo máis, pero desta vez o comentario era dunha persoa
maior, froito dunha ditadura que asoballou tanto ó galego como ós seus falantes
e cuxas consecuencias aínda estamos pagando. Este viña a dicir que o galego
normativo era un invento e que servía únicamente para diferencialo do castelán.
E eu pensando que iso eran os chamados hipergaleguismos (que se note a
retranca). Abstívenme aquí de comentar porque considero lóxico que unha persoa
que sempre falou castrapo (variante do castelán falada en Galicia, castelán
galeguizado) ou un galego castelanizado, ó atoparse cunha lingua que
nunca oíu nin falou e ó non ter unha formación axeitada respecto a ela e á súa
historia pense que en realidade é algo creado na actualidade, e ademais non
considerei oportuno ter unha conversación como a de facía uns días. Sería
tropezar dúas veces na mesma pedra, ou polo menos nunha parecida. Sen
contentarme completamente co de non facer nada, decidín buscar na rede
información ou casos coma este, e tal foi a “xoia” que atopei que aínda agora aflora
en min a xenreira. Trátase dun blogue utilizado como unha especie de dicionario
no que aparece unha palabra nos distintos idiomas: Castelán, galego e
“galegués”. Este último é o termo que lle atribúe ó galego, e a palabra no “seu
galego” non é máis que un castelanismo, así como a definición da mesma unha
reprodución de prexuízos e desprezos de cara á lingua realmente creada polo
noso pobo e ós falantes da mesma, “regionalistas cerrados de la voina” (e non,
a errata non é miña). Resulta que o galego (“galegués”) é un idioma que se
inventou para afastarse de España porque ós seus falantes non lles caen ben os
españois, e para crealo baseáronse no portugués, nin máis nin menos, a nosa
lingua irmá, pertencentes ambas as dúas do galego – portugués. Así, pois, di
que a maioría das nosas palabras foron creadas recentemente, mais sendo isto
totalmente falso, rebatireino contando unha historia do meu ámbito familiar:
Miña nai, nacida tamén na ditadura e quen sempre falou ese galego castelanizado,
tivo os seus primeiros contactos co galego (sen contar os medios de
comunicación), grazas ós libros que a miña irmá e máis eu tiñamos do colexio.
Sempre me conta a sorpresa que levou o atopar neles palabras que ela nunca
dixera, mais recordaba oírllas á súa avoa, tales como “fazula” e “arco da
vella”, que non “cara” e “arco iris”. Onde se atopa, pois, o invento actual se
xa a miña bisavoa o empregaba?
Non
me preocupa tanto a falta de coñecemento como o non querer coñecer, nin tanto as
barbaridades deste individuo en concreto ou as dos outros dous como que aqueles
que os lean se convenzan do mesmo. Xa non chove como chovía, e agora máis que
nunca está nas nosas mans afianzar o noso sen deixar que nos esmaguen. Coido
que a normalización atópase no saber e hoxe en día poucos gozan das ganas de
querer facelo, mais se fai falla pararse a ler cousas de mal gusto e tentar
respondelas, por moi rara ou pesada que unha se sinta, hai que facelo, porque
aínda que ó 99% da xente lle vai dar igual, no 1% está a diferenza, o cambio, o
progreso.
Eu
teño a vontade de intentalo, e ti?
